|
Historia Kamieńska
Część I - Od pierwszej wzmianki do wybuchu II wojny światowej
 Królowa Elżbieta z dziećmi.
|
Kamieńsk położony był u przeprawy przez podmokłą dolinę rzeki Kamionki, od której przyjął podobno nazwę. Według innych źródeł nazwa Kamieńsk pochodzi od rodu Kamionów – Jastrzębców, którzy w szesnastym wieku związani byli z niedalekimi Grocholicami. W ciągu wieków sama nazwa Kamieńsk przybierała różne formy brzmieniowe, Kamińsko, Canisko, Camiesko, Kamińsk, a od 1918 r. Kamieńsk.
Z badań archeologicznych dowiadujemy się że okolice Kamieńska w dziewiątym i dziesiątym wieku zamieszkiwało jedno plemię, którego ludność od najważniejszego grodu na tym obszarze – Łęczycy – została nazwana Łęczycanami.
|
Pierwsza wzmianka o Kamieńsku pochodzi z 1291 r. i mówi o wybudowaniu drewnianego kościółka parafialnego pod wezwaniem św. Piotra i Pawła. Druga wzmianka o Kamieńsku pochodzi z 1369 r. i dotyczy ówczesnego plebana Kamieńska Stanisława. Występuje on w dokumencie dotyczącym rozgraniczenia wsi Parzno i Mikorzyce położonych na północny – zachód od Kamieńska pod Bełchatowem.
|
Trzeci dokument mówiący o Kamieńsku pochodzi z 1374 r. jest to przywilej lokalizacyjny, dokument nadania praw miejskich. Wystawcą tego przywileju była królowa Elżbieta, siostra Kazimierza Wielkiego, a matka Ludwika Węgierskiego. Ówczesny Kamieńsk położony wokół targowego rozwidlenia dawnego szlaku prowadzącego z Przedborza przez Kamieńsk do Łasku, będąc osadą targową, posiadającą własne targowisko, był własnością wielkopolskiej rodziny Krzykosów.
|
|
 Kopia aktu lokacyjnego z 1374r.
|
Odbiorcami praw miejskich byli Małgorzata wdowa po Protazym z Krzykosów i ich syn Paweł. To właśnie za zasługi i wierne służby Małgorzaty z Krzykosów, Kamieńsk został lokowany na prawach miejskich.
 Mapa z 1570r.
|
|
Świadkami przywileju lokacyjnego byli:
kasztelan krakowski Jan
wojewoda sandomierski Piotr
wojewoda krakowski Dobiesław
wojewoda sieradzki Świętopełk
wojewoda wielkopolski Świędziwój
kasztelan sandomierski Wilczek
|
Archidiakon i kasztelan krakowski Zawisza zaręczył że dokument lokacyjny dla miasta Kamieńska został wydany za wiedzą i wolą wystawcy.
Przywilej był potwierdzony w późniejszych wiekach przez królów:
Władysława Jagiełłę w 1420 r.
Zygmunta I Starego w 1533 r.
Zygmunta III Wazę w 1599 r.
Stanisława Augusta w 1787 r.
Oryginał przywileju lokacyjnemu zaginął. Dysponujemy streszczeniem zamieszczonym piśmie Komisji Województwa Kaliskiego z
dnia 13 stycznia 1826 r. skierowanym do Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, w którym czytamy ze mocą dokumentu wszelkie wolności miasta,
ekspedycje, jarmarczne, handle i rzemiosła tak jak jest zwyczaj w Sieradzu prowadzić mieszkańcom Kamieńska dozwolono. Nadanie prawa magdeburskiego
w oparciu o wzór przywileju lokacyjnego Sieradza było szeroko praktykowane w tym rejonie. Kamieńsk posiadał rade miejską oraz wójta z ławą sprawujących
władzę sądową jak cywilną jak i karną. Późniejsza wzmianka odnosi się do 1412 r. kiedy toczył się proces o dochód z pobieranych dziesięcin pomiędzy
kanonikiem gnieźnieńskim, a plebanem kamieńskim.
|
Według przybliżonych obliczeń, na obszarze parafii kamieńskiej liczącym 171,6 km2 mieszkały w czternasty wieku 432 osoby. W piętnastym wieku w Kamieńsku istniała szkoła parafialna której celem było przygotowanie dla potrzeb kościoła parafialnego ministrantów, śpiewaków i kandydatów do stanu duchownego. W 1494 roku na Akademię Krakowska zapisał się Johannes Petri de Kamyenszko, wpłacając dwa grosze wpisowego.
|
|
 Kościół z 1540r.
|
W XV wieku dziedzicem Kamieńska był Andrzej Pukarzewski herbu Śreniawa. Majętności Pukarzewskich ok. 1512 r. uległy rozpadowi. W 1512 r., 12 grudnia Johanis de Camyensko wpisał się na Akademię krakowską na semestr zimowy, wpłacając całość wpisowego wynoszącego wówczas 8 groszy.
 Mapa z 1592r.
|
|
Od 1520 r. Kamieńsk jest własnością szlacheckiej rodziny Przerębskich herbu Nowina. Jan, Jakub, Stanisław Przerębscy byli kasztelanami sieradzkimi, rozpierskimi i senatorami Rzeczypospolitej.
W 1537 r. Kamieńsk otrzymał pozwolenie na jarmarki.
W 1540 r. na miejscu drewnianego kościółka parafialnego kasztelan sieradzki Jakub Przerębski ufundował nowy murowany kościół parafialny.
Rodzina Przerębskich w bardzo dużym stopniu przyczyniła się do rozwoju miasta Kamieńska W Kościele parafialnym w Kamieńsku zachował się renesansowy nagrobek Mikołaja Przerębskiego zmarłego w 1570 r.
|
W pierwszej połowie szesnastego wieku Kamieńsk ucierpiał wskutek pożaru, dlatego król Zygmunt August zwolnił miasteczko od obowiązku świadczenia podatku czopowego. W 1591 r. Jan Przerębski wydał statut Kamieńska w którym zostały zmodyfikowane niektóre elementy przywileju lokacyjnego. Od 1540 r. edukacją kilkunastu chłopców zajęli się misjonariusze mieszkający w Kamieńsku. W drugiej połowie szesnastego wieku w miasteczku istniał szpital parafialny.
|
W 1574 r. Kamieńsk liczył 115 mieszkańców. Statut Przerębskiego wyróżniał wśród ludn㮝쀁ci Kamieńska „opiddanos” i „incolas”.
Opidami stanowili grupę mieszczan posiadających pełne obywatelstwo miejskie. Inkolasi stanowili grupę posiadającą mniejsze uprawnienia. Podział na „opidanos” i „incolas” miał przede wszystkim charakter zróżnicowania prawno- społecznego. Według kryterium majątkowego i zawodowego ludność miasteczka podzielono na „agricolas” i „domestios”. „Agricolas” trudnili się rolnictwem, natomiast „domesticos” to mieszczanie pasjonaci nie zajmujący się rolnictwem. Brak jakichkolwiek liczb odnośnie podziału na „opidanos” i „incolas” oraz na „agricolas” i „domesticos”, uniemożliwia uzyskanie wyraźniejszego układu społecznego i zawodowego mieszczan w Kamieńsku przy końcu szesnastego wieku.
|
|
 Nagrobek Mikołaja Przerębskiego z 1570r.
Fot. Marcin Biegarczyk.
|
Na podstawie statutu Jana Przerębskiego rolnicy z Kamieńska między innymi zobowiązani byli do następującego świadczenia: „z całej roli płacić każdy rok dworowi na św. Marcina 1 markę czyli 48 groszy oraz dawać po 3 kapłony i 2 korce owsa. Wszyscy rolnicy razem mieli obowiązek łąkę dworską we wsi Ochocice corocznie siec”.
 Bramka z 1540r.
Fot. Grzegorz Turlejski.
|
|
W 1665 r. mieszczanie w Kamieńsku uzyskali prawo propinacji i do obowiązku ich należała pomoc przy warzeniu piwa w dworskim browarze. Jedna z karczem znajdowała się w rynku a druga z wylotu drogi do radomska. W drugiej połowie osiemnastego wieku arendarzami karczem byli żydzi.
Pod koniec osiemnastego wieku było w Kamieńsku 59 mieszczan – rolników. Rolnictwo i propinacja odgrywały decydującą rolę w strukturze gospodarczej miasteczka.
|
W 1780 r. wystąpiły spory między dworem a mieszczanami zwane „tumultem”. W wyniku tumultu wiele osób zostało poranionych i pobitych. Byli to wyłącznie członkowie magistratu oraz oficjaliści dworscy, którzy zostali zranieni przez mieszczan. Za pokrzywdzonych uznano prezydenta i wójta jak i służbę dworską, którzy w czasie tumultu stanowili jedno ugrupowanie. Samorząd w szlacheckim Kamieńsku był bezpośrednim narzędziem dworu. „Tumult” miał charakter konfliktu społecznego, a bezpośrednią jego przyczyną, były próby nowego posiadacza Kamieńska podwyższenia świadczonej przez mieszczan renty feudalnej. W 1783 r. dziedzic Kamieńska Piotr Borzęcki, oddał swoje dobra w zastaw innemu szlachcicowi Danielowi Spinkowi. Spinek w 1786 r. nabył je za sumę 140000 złotych polskich. Nowy dziedzic przedstawił nowe świadczenia, które znacznie przewyższały normy wyznaczone przez statut Przerębskiego. Spinek zażądał aby każdy mieszczanin odrabiał na pańskim nie 1 lecz 12 dni w ciągu roku, aby wszyscy wykonywali tzw. „robotę ogrodową” dostarczali co noc do dworu dwóch stróży i posłańca, aby zamiast 219 złotych rocznego płacono mu 565 złotych polskich i 21 groszy, aby oddawano sepu owsianego nie 118 lecz 150 korcy. Zakazał również mieszczanom wrębu do lasów dworskich. Między mieszczanami a Spinkiem powstał spór. W 1787 r. król Stanisław August zatwierdził przywileje Kamieńska, a tym samym statut Przerębskiego co oznaczało pozbawienie podstaw prawnych dla roszczeń Spinka.
|
W 1790 r. istniała w Kamieńsku szkółka w której organista uczył 15 dzieci mieszczan i okolicznych chłopów. W osiemnastym wieku mieszczanie w Kamieńsku byli na ogół analfabetami. W aktach miejskich z 1797 r. istnieje zapis „Wojciech Dukowicz wójt i Franciszek Grzywański burmistrz miasta Kamieńska nie umiejący pisać, kładzie znak krzyża świętego”.
|
|
 Mapa z 1770r.
|
Po II rozbiorze Polski Kamieńsk znalazł się pod rządami pruskimi. Ponownie wybuchł zatarg między dziedzicem Spinkiem a mieszczanami. Przyczyną sporów była sprawa wrębu do lasów dworskich. Spór zakończył się w 1798 r. Spisano tzw. komplanację, która przyznawał mieszkańcom Kamieńska prawo otrzymania bezpłatnego drewna z lasów dworskich. Na zakończenie sporu oraz na treść komplanacji miała wpływ administracja pruska. Pruscy prowadzili działalność urealnienia przywilejów nadanych miastom szlacheckim, aby uczynić je zdolnymi do opłacania wyższych podatków na rzecz państwa.
 Kościół i pomnik Tadeusza Kościuszki ok. 1930r.
|
|
W czasie zaboru pruskiego, po stłumieniu powstania Kościuszkowskiego, w Kamieńsku stacjonowało sześciu żołnierzy pruskich. Prusacy uważali że rozprzestrzenienie się insurekcji kościuszkowskiej było możliwe wskutek braku załóg wojskowych w mniejszych miasteczkach. Władze pruskie ustanowiły urząd burmistrza, którego pensja wynosiła 1000 talarów rocznie. W 1806 r. Kamieńsk przed wkroczeniem wojsk francuskich zgłosił akces do powstania antypruskiego. Spinek w czasie powstania antypruskiego wykorzystał zamieszanie aby zniszczyć dokumentacje prawną wszystkich roszczeń mieszczańskich i ostatecznie zagarnąć dochody z opłat targowych i jarmarcznych. W piśmie radcy Prokuratorii Generalnej Królestwa Polskiego z 19 grudnia 1825 roku czytamy „W roku 1806 gdy powstanie w mieście Kamieńsku ogłoszone było, dziedzic dóbr Kamieńskich nasłał ludzi swoich do mieszkania burmistrza i kazał zabrać skrzynie,
w której znajdował się skład książek i papierów gminnych. |
Za przywróceniem porządku publicznego w roku 1807 na polecenie ministerium zwrócił skrzynie ale już otwartą i nie ze wszystkimi papierami jakie zabrał. Brakował bowiem w niej :
książki oprawnej w której się znajdował przywilej lokacyjny miasta Kamieńska z roku 1374, również przywilej z roku 1787 potwierdzający pierwszy.
przywileju ubezpieczającego miastu propinacji i ksiąg miasta Kamieńska.
|
Zwrócone przez Spinka dokumenty uległy spaleniu w wielkim pożarze Kamieńska w roku 1832. Proces sądowy wytoczony Spinkowi przez mieszczan kamieńskich, toczył się jeszcze za czasów Królestwa Polskiego. Nie chciał on bowiem zrezygnować z prawa pobierania targowej i jarczmarcznego, a wobec braku innych miejskich funduszów na pensje burmistrzowską zaproponował, aby funkcję tę pełnił jeden z dworskich oficjalistów.
|
|
 Rynek ok. 1930r.
|
 Mapa z 1883r.
|
|
Od 1807 r. Kamieńsk leżał na obszarze Księstwa Warszawskiego, a od 1815 roku na kresie Królestwa Kongresowego.
W 1820 roku gdy Kamieńsk leżał w Królestwie Polskim, mieszkańcy w obawie że utracą prawa miejskie i będą podlegali władzy wójta gminnego zobowiązali się płacić po 600 złotych dla burmistrza i po 180 złotych dla sługi miejskiego i w ogóle 760 złotych polskich. Zrobili to z obawy przed konsekwencjami jakie przyniosłyby degradacja Kamieńska do rzędu wsi. Na mocy ustawy z 1818 roku wójt gminny byłby całkowicie uzależniony od dworu. Jednak przed dziedzicem mieszkanie nie skapitulowali.
|
W 1823 roku porosili Komisję Rządową Spraw Wewnętrznych ażeby przez wzgląd na biedę i nędzę spowodowała zwrot przywłaszczonych przez Spinka dochodów miejskich. Walka między mieszczanami a dworem trwała jeszcze w drugiej połowie dziewiętnastego wieku. Były to procesy sądowe, a nawet wystąpienia antydworskie. Głównym powodem zatargu stała się wolnego wrębu do lasów pańskich z których mieszczanie pobierali drzewo na opał i budulec. Gwarantowała to komplanacja z 1798 r. jednak po śmierci Daniela Spinka, jego syn Wojciech nie honorował zobowiązań przyjętych przez ojca i ponownie wzbronił tego prawa mieszczanom.
Praktykę tę kontynuowali następni dziedzice Kamieńska Stanisław i Klementyna Psarscy.
Nie wiadomo jaki przebieg miało Powstanie Listopadowe w okolicach Kamieńska. Jednak harcmistrz dr Mieczysław Kotarbiński urządzał wycieczki z harcerzami do krzyża z 1832 r. w miejscowości Porosłe.
|
W 1837r. Kamieńsk wchodzi w skład Guberni Rosyjskiej.
O Powstaniu Styczniowym jest dużo informacji, a Kamieńsk za udział w powstaniu zapłacił utratą praw miejskich.
W styczniu 1863r. wkroczył uroczyście do Kamieńska oddział złożony z 30 powstańców pod dowództwem płk Józefa Adama Grekowicza gdzie został przywitany tłumnie przez mieszkańców. Nastąpił uroczysty moment przybicia do drzewa sztandaru z Orłem i Pogonią, po czym ogłoszono Manifest Rządu Narodowego o uwłaszczeniu chłopów. Wieczorem po zniszczeniu torów kolejowych i linii telegraficznej, oddział udał się w dalsza drogę w kierunku Radomska. Po pięciu dniach powstańcy uwolnili.
|
|
 Grób powstańca styczniowego. Fot. Mariusz Sewerynek.
|
W Kamieńsku pięciu rekrutów, wziętych z rejonów Kamieńska do wojska rosyjskiego. Uszkodzili ponownie tory kolejowe. Największym wydarzeniem podczas powstania styczniowego w Kamieńsku była bitwa która odbyła się 23 i 24 czerwca 1863r. Partyzanci zatrzymali pociąg z wojskiem rosyjskim jadącym do miejscowości Granica. Rozgorzała walka. Powstańcza jazda ostrzeliwała żołnierzy gdy wysiadali z pociągu i potem gdy ukrywali się za wagonem. Osłona z wagonów przeszkodziła powstańcom rozbić oddział nieprzyjacielski. Walka trwała kilka godzin. Na wieść zbliżających się posiłkach rosyjskich powstańcy wycofali się z akcji. Zniszczeniu uległa lokomotywa i jeden wagon. Straty rosyjskie to 4 zabitych i 4 rannych, powstańcze 1 zabity i dwóch rannych. Następnego dnia partyzanci rozkręcili szyny, oczekując pociągu z wojskiem, który po wjechaniu na uszkodzony tor wykoleił się. Rozgorzała walka. Po trzech godzinach ostrzeliwania się i po przybyciu wojsk rosyjskich z Piotrkowa, powstańcy wycofali się w okoliczne lasy. Od 1858r. Kamieńsk był we władaniu Anny Wężyk. W 1860 roku w Kamieńsku było 97 domów i 1098 mieszkańców w tym 546 żydów.
 Kościół wybudowany w latach 1899-1904.
|
|
Przez pięć stuleci Kamieńsk utrzymał prawa miejskie i dopiero władze carskie w 1870 r., na mocy ukazu carskiego z 1869 roku pozbawiały Kamieńsk praw miejskich, w drodze zemsty za Powstanie Styczniowe.
Po ustąpieniu wojsk rosyjskich Kamieńsk znajduje się pod rządami Austriaków wchodzących w skład Generalnego Gubernatora Lubelskiego.
W 1877 roku powstała w Kamieńsku pierwsza apteka. W 1866 roku został założony w Kamieńsku Sąd Pokoju, działał do 1920 r.
|
W latach 1899 - 1904 został wybudowany nowy murowany kościół w stylu renesansowym, trójnawowy, z jedną dużą wieżą i jedną sygnaturką. Kościół został wybudowany kosztem parafian, według planów architekta Feliksa Nowickiego, a staraniem ks. proboszcza Ignacego Jankowskiego. Konsekracji kościoła dokonał pochodzący z naszej parafii ks. biskup Stanisław Kazimierz Zdzitowiecki w dniu 29.06.1904 r.
|
W roku 1900 szkoła w Kamieńsku mieściła się w drewnianym budynku na którym przed wejściem umieszczony był napis: „Kaminskaje Adinokaje Obszczieje Ucziliście”. Nauczycielem był wówczas Michał Bocheński. W izbie szkolnej zamieszczone były portrety Aleksandra II, Mikołaja II i żony cara. Drewniany budynek spalił się w czasie pożaru w 1904 r. Nowy murowany parterowy budynek szkolny kosztem mieszkańców został wybudowany w 1910 r. przy ulicy Wieluńskiej. Duży wkład w rozwój szkolnictwa oraz w życie społeczne i gospodarcze Kamieńska wniósł Kazimierz Tazbir pracujący w Kamieńsku na stanowisku nauczyciela i kierownika szkoły przez 42 lata.
|
|
 Szkoła z początku XX wieku.
|
W latach 1905 - 1907 w Kamieńsku organizowano burzliwe manifestacje, występowano z postulatem wprowadzenia języka polskiego do szkół i urzędów gminnych, niszczono godła carskie, demolowano sklepy państwowe.
W 1904 r. wybuchł w Kamieńsku wielki pożar, który zniszczył dużą część zabudowań. 29.09.1907 roku staraniem Antoniego Jurkowskiego, Mikołaja Secomskiego, Jana Marianowskiego i Antoniego Śliwińskiego założono Straż Pożarną. Przeznaczono dla niej 40% dochodów z targowicy miejskiej.
11.02.1913r. powstało w Kamieńsku Kółko Rolnicze założone przez: Antoniego Turlejskiego, Józefa Turlejskiego, Józefa Manieckiego,
Antoniego Śliwińskiego. Pierwszym prezesem został Jan Zaremba, funkcję skarbnika objął ks. Ignacy Jankowski, a jego zastępcą został ks. Grzegorz Domański.
W 1914 r. gdy wybuchła I Wojna Światowa, Kamieńsk znajdował się w zaborze rosyjskim,
później do miasteczka wkraczali prusacy, kozacy, austriacy. W latach 1915 -1916 istniała w Kamieńsku Legionowa Komenda Uzupełnień.
W 1918 r. w przededniu odzyskania przez Polskę niepodległości, Kamieńsk znajdował się w zaborze austriackim.
 Dom Ludowy w 1939r.
|
|
W pierwszych dniach lutego 1916 roku przybywa do Kamieńska kapelan Legionów Polskich O. Kosma Lenczowski, z przydziałem do Domu Uzdrowieńców, ale z obowiązkiem opieki nad chorymi w szpitalu, nad ich duchowymi potrzebami.
Komendantem Domu Uzdrowieńców był kpt. Jan Łuczyński, jeden z najuczciwszych oficerów.
W 1918 r. rozkazem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego został przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu porucznika - lekarz weterynarii Tadeusz Rudny z Kamieńska.
|
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, organizowano w Kamieńsku manifestacje, pochody ze sztandarami i wiece ludowe.
W latach 1919 - 1920 pod przewodnictwem Kazimierza Tazbira zbudowano Dom Ludowy
w którym powstała Biblioteka i Koło Teatralne.
W obronie Ojczyzny w wojnie polsko - bolszewickiej 1919 - 1920 w szeregach Wojska Polskiego stanęli kamieńszczanie:
Antoni Lichnowski, Jan Stanisz, Jan Strzelecki, Karol Strzelecki, Tadeusz Tazbir, Bronisław Turlejski, Jan Wojciechowski.
|
W latach 1917 - 1923 zbudowano w Kamieńsku pomnik Tadeusza Kościuszki. W skład komitetu budowy wchodzili: ks. Ignacy Jankowski, ks. Józef Kozakowski, ks. Czesław Łodziewski, Onufry Krajewski, Szczepan Jaworowski, Bronisław Tazbir, Wierucki.
W 1920 r. powstała w Kamieńsku Spółdzielnia Spożywców „Spójnia”.
W 1923 r. wybudowano przystanek kolejowy.
Budowę Remizy Strażackiej zorganizowali Bolesław Bobiński i Wawrzyniec Dukowicz. 1 lipca 1927 r. dzięki staraniom ogółu miasteczka Kamieńsk i Urzędu Gminnego
został uruchomionu Urząd Pocztowy. Od tego czasu istnieje telefoniczne połączenie z Piotrkowem Tryb. Mieszkańcy Kamieńska uroczyście świętowali rocznice
odzyskania niepodległości przez Polskę (1928 r. i 1933 r.).
W 1933 r. powstało przedszkole.
|
|
 Święto Chrystusa Króla w 1933r.
|
W latach 1930 - 1935 proboszczem w Kamieńsku był Szambelan Papieski ks. prałat dr Bolesław Korwin - Szymanowski.
12 maja 1935 r. w Warszawie zmarł Józef Klemens Piłsudski – Naczelnik Państwa Polskiego w latach 1918–1922
i naczelny wódz Armii Polskiej od 11 listopada 1918 r., pierwszy Marszałek Polski od 1920 r., dwukrotny premier Polski (1926–1928 i 1930).
W dniu 18 maja 1935 roku odbyła się w Kamieńsku uroczystość żałobna, za duszę ś.p. Marszałka Józefa Piłsudskiego.
W 1936 roku na Olimpiadzie w Berlinie w sztafecie 4x100 m wystąpił Antoni Maszewski, urodzony 5 maja 1908 r. w Kamieńsku, w rodzinie sekretarza gminy
Bolesława Feliksa Maszewskiego herbu Nowina i Stanisławy Marii z Rojewskich herbu Cholewa . Sztafeta pobiła rekord Polski wynikiem 3. 17,60. Jego partnerami
w zespole byli - Klemens Biniakowski , Kazimierz Kucharski i Tadeusz Śliwak.
W 1936 r. Gromada Kamieńsk podjęła pierwszą próbę odzyskania prawa miejskiego dla Kamieńska.
Próba ta zakończyła się niepowodzeniem.
 Na cmentarzu żydowskim.
|
|
W 1925 r. w Kamieńsku było 3200 mieszkańców z czego 1/3 to Żydzi. Ludność żydowska stworzyła w Kamieńsku własne społeczeństwo.
Zamieszkiwało one centrum osady, wokół dawnego rynku. Głównym ich zawodem był handel i rzemiosło. Od 1938 roku zaczęli wysyłać swoja młodzież do szkół
średnich. Do 1930 roku nie było w Kamieńsku lekarza, a wszelkie usługi spełniali jedynie felczerzy. Pierwszy lekarz przybył w 1930 r. Pełnił on obowiązek
lekarza okręgowego, tzn. miał otoczyć opieką lekarską całe zaplecze Kamieńska liczące wówczas 22 tys. mieszkańców oraz sprawował opiekę nad młodzieżą
szkolną. W 1938 roku w Kamieńsku znajdowało się 45 punktów handlu detalicznego - 11 sklepów spożywczych, 12 sklepów z wędliną, 7 sklepów z pieczywem i
15 innych sklepów. Dobrze rozwinięty był handel jarmarczny. W środku Kamieńska znajdował się rynek na którym w każdą środę odbywał się handel jarmarczny
artykułami spożywczymi, przemysłowymi, rzemieślniczymi. Poza Kamieńskiem znajdowało targowisko przeznaczone na handel zwierzętami gospodarskimi.
Wówczas Kamieńsk był częściowo zelektryfikowany.
|
W roku 1937 powstał zespół piłkarski Świt Kamieńsk. Tak to wydarzenie wspomina Henryk Strzelecki - jeden z założycieli Świtu: Sport zwraca uwagę młodzieży w bardzo wczesnym okresie życia. Zainteresowanie sportem wyprzedza inne w tym czasie, bardzo ważne czynniki poznania życia, jak na przykład: uczęszczanie do szkoły (ileż to godzin wagarowych poświęcono piłce!). W Kamieńsku młodzież nie była inna. Również i tu wyrastały szeregi aktywnych młodych ludzi oddając się sportowi. Pamiętam z okresu przedwojennego, jak grono zapaleńców wykorzystywało każdą chwilę, aby spotkać się na boisku i kopać piłkę. Marzeniem każdego było wówczas zorganizowanie się na rzecz znalezienia boiska i zdobycia niezbędnego sprzętu sportowego. Świtały nam różne pomysły. Myślę, że znalezienie kawałka pastwiska na Mokradłach i wkopanie słupków bramkowych było pierwszym krokiem w naszej organizacji klubowej: KS Świt Kamieńsk. Wówczas piłkę kopali: Zbigniew Kubicki, Jan Witalewski, bracia Stefan i Henryk Strzeleccy, Zenon Morąg, Joachim Kotlewski, Czesław Bara, Henryk Tazbir, Tadeusz Wojtaszewski, Zbigniew Krauze, Antoni Wojnarowski, Marian Wojtasiński, Czesław Pawłowski, Jerzy Sztuk, Czesław Kowalski, Wacław Bąkowicz.
A wszystko to dzięki wielu społecznikom - patriotom, wśród których najaktywniejsi to Kazimierz Tazbir, dr Mieczysław Kotarbiński i Antoni Śliwiński.
W kwietniu 1938 r. odbyła się w Kamieńsku manifestacja narodowa, w której udział wzięło ok. 4000 chłopów i robotników.
W tym momencie kończymy wędrówkę po Kamieńsku przez siedem wieków. Mieszkańcom Kamieńska przyszło jeszcze przeżyć noc hitlerowską, mroki i zbrodnie komunizmu, od 4 czerwca 1989 r., żyją w wolnej Polsce, a Kamieńsk z dniem 1 stycznia 1994 r. odzyskał prawa miejskie.
Opracowałem na podstawie:
- Kroniki Kamieńska - Kazimierza Tazbira.
- Pracy magisterskiej ks. Andrzeja Stępnia pt. „Dzieje miejscowości i parafii Kamieńsk 1921 - 1925”.
- Miasta polskie w Tysiącleciu.
- Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów Słowiańskich.
- „Z dziejów Kamieńska od początku dziewiętnastego wieku” - Jakub Goldberg.
- „Z dziejów Powstania Styczniowego w piotrkowskiem” - Ryszard Szwed.
Odczyt wygłosiłem podczas uroczystej sesji Rady Miejskiej w Kamieńsku w dniu 04.06.1999 r. z okazji obchodów I Dni Kamieńska. W roku 2011 i 2012 dodałem uzupełnienia. Ponadto w dalszym ciągu uzupełniam na bieżąco. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Grzegorz Turlejski
Część II - Okupacja niemiecka
Kazimierz Tazbir w Kronice Kamieńska napisał: Jeszcze okropniejszy był obraz 2 września 1939 r. od godz. 14 do wieczora w czasie bombardowania. Wszystkie ulice płoną, ludzie giną od pocisków z bombowców hitlerowskich. Nie orientowano się gdzie się podziać, aby być bezpiecznym. Czego nie dokonano
bombami, dokonano granatami ręcznymi po wejściu pierwszych oddziałów hitlerowskich. Ocalał oszpecony budynek szkolny, gminny, kościół część domów na
krańcach ulic. Ludność w popłochu przeważnie opuściła Kamieńsk chroniąc się w okolicy. Po kilku dniach bestialska fala poszła dalej, mieszkańcy stopniowo
wracają do zgliszcz. I znowu żmudna odbudowa w warunkach trudnych. Wśród ogólnej paniki na uznanie zasługuje postawa dr M. Kotarbińskiego i ks. F. Litewki.
Pierwszy przez cały czas bombardowania opatruje rannych, drugi oddaje ostatnią posługę konającym. W nocy z 3 na 4 września Oddział z 2 – go Pułku Strzelców
Konnych pod dowództwem płk Józefa Mularczyka zaskoczył Oddział 1 – ej Dywizji Pancernej śpiący w stodole. Granatami ręcznymi przez 15 min. Zniszczyli
pojazdy mechaniczne, cysterny z benzyną, wybili żołnierzy niemieckich. Było to na Przytyku. Stodoła spłonęła, pozostały szkielety samochodów i hełmy.
Od pierwszej chwili, z wielkim poświęceniem i ogromnym męstwem, w obronie Ojczyzny stanęli żołnierze Polscy, a w ich szeregach wielu
kamieńszczan: Antoni Maszewski, Tadeusz Kruk - Strzelecki,Adam Kędzior, dr Mieczysław Kotarbiński, Edward Zaprzalski, Teodor Gajewski, Jan Śliwiński, Józef Bąkowicz, Roman Kempa, Mieczysław Dukowicz, Bronisław Dymka,
Wacław Zbierański, Adolf Wieloch, Mieczysław Frymus, Kazimierz Więcławek, Tadeusz Więcławek, Józef Kotlewski, Roman Gawiński, Józef Adamowski, Walenty Turlejski, Adolf Wieloch, Genowefa Ciesielska.
Na cmentarzu parafialnym w Kamieńsku znajduje się mogiła żołnierzy polskich poległych we wrześniu 1939 r.
 Świt Kamieńsk - 1941 r.
|
|
Henryk Strzelecki wspomina działalność Świtu Kamieńsk w czasie wojny: Wojna nie przerwała naszej działalności. Mimo zakazu władz okupacyjnych uprawialiśmy nasz sport poszerzając go o inne dyscypliny lekkoatletyki, siatkówkę, ping-pong, itp. Ta forma zrzeszenia była również fasadą do organizowania przeróżnych akcji objętych ruchem oporu. Na uwagę zasługują bardzo spektakularne mecze z reprezentacją okupanta (pracownicy niemieccy zatrudnieni w fabryce w Gomunicach). Kontakt wymagał dużej odwagi – Niemcy me uznawali takiej organizacji. Wręcz brutalnie ją likwidowali. Młodzież sportowa była zawsze awangardą w działaniach patriotycznych w walce o wolność narodu, w miłości i budowie swojej Ojczyzny. Urządzaliśmy zawody sportowe nie tylko w zespołach młodzieży Kamieńska, ale szukaliśmy drużyn w sąsiednich miejscowościach. Nie było niedzieli czy święta, aby nie rozgrywały się mecze sportowe. W tym czasie sport uprawiali i wykorzystywali go do walki z wrogiem: Zenon Morąg, Jan Witalewski, Strzeleccy - Stefan, Czesław, Henryk, bracia Józef i Tadeusz Turlejscy, Zbigniew Kubicki, Antoni Wojnarowski, Czesław Pawłowski, Kazimierz Bąkowicz, Zdzisław Witalewski.
W/w byli sportowcami a także żołnierzami Polski Podziemnej.
|
|
19 marca 1944 r. na stacji kolejowej w Kamieńsku został zastrzelony przez Niemców żołnierz Szarych Szeregów i piłkarz Świtu Kamieńsk Czesław Bara "Henia". Miał 20 lat.
|
|
 Czesław Bara "Henia".
|
Część II Historii Kamieńska - Okupacja niemiecka - opracowałem w listopadzie i w grudniu 2012 r. Uzupełniłem w nastęnych latach.
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Grzegorz Turlejski
Część III - Polska Rzeczpospolita Ludowa.
 Czesław Turlejski.
 Karol Wieloch.
|
|
W nocy z 19/20 kwietnia 1946 r. 170 żołnierzy Konspiracyjnego Wojska Polskiego dokonał ataku na Ratusz w Radomsku, by uwolnić uwięzionych tam przez UB żołnierzy KWP. Całością ataku dowodził por. Jan Rogólka "Grot". Atak zakończył się sukcesem, udało się uwolnić ok. 57 uwięzionych tam żołnierzy. Dokonał tego oddział ppor. Władysława Kuśmierczyka "Longinusa". Ubowiec z Łodzi Mieczysław Moczar vel Mikołaj Diomko, s. Tichona, powołał specjalną grupę operacyjną do walki z żołnierzami Warszyca. W kwietniu 1946 r. UB-owcom udało się ująć por. Jana Rogólkę i jego 16 żołnierzy. Aresztowanych poddano brutalnemu śledztwu. Proces 17 żołnierzy KWP odbył się 7 maja 1946 r. w sali kina "Kinema" w Radomsku. Na salę przyprowadzono rodziny oskarżonych i młodzież szkolną. W ciągu jednego dnia, Sąd Okręgowy w Częstochowie orzekł o winie i karze. Nie przesłuchano żadnych świadków. Obrońca z urzędu nie zabrał głosu w trakcie rozprawy. Oskarżający prokurator KBW kpt. Tadeusz Garlicki przyjął w akcie oskarżenia zasadę odpowiedzialności zbiorowej oskarżonych. Sąd po kilkuminutowej naradzie, a sądził ppłk Kazimierz Stojanowski oraz ławnicy: Jakub Fajtlowicz i Apolinary Trembel, skazał: 12 oskarżonych na karę śmierci - Józef Kapczyński, Józef Koniarski, Ryszard Nurkowski, Benedykt Ratajski, Czesław Turlejski, Karol Wieloch, Stanisław Wersal, Ryszard Chmielewski, Tadeusz Schabowski, Piotr Proszowski, Leopold Słomczyński, Jan Rogulka - a 5 pozostałych na karę 15 lat pozbawienia wolności - Adam Lasoń, Józef Ziemba, Kazimierz Matuszczyk, Stanisław Śliwiński, Tadeusz Gala. Ksiądz Stanisław Piwowarski 9 maja 1946 r. wieczorem udzielił skazanym na śmierć żołnierzom Warszyca ostatniej posługi kapłańskiej – spowiedzi i komunii świętej. Jeszcze tej samej nocy – z 9 na 10 maja 1946 r. – prawdopodobnie w piwnicach UB w Radomsku 12 żołnierzy Warszyca zostało bestialsko zamordowanych. Ich ciała porzucono w poniemieckim bunkrze w lesie koło Bąkowej Góry. Okoliczni mieszkańcy następnego dnia wydobyli stamtąd 12 zmasakrowanych ciał żołnierzy Warszyca.
|
 Świt Kamieńsk - 1948 r.
 Świt Kamieńsk w białych koszulkach, Ruch Piotrków Tryb. w czarnych koszulkach - 1948 r.
 Świt Kamieńsk - 1949 r.
 Siatkarze Świt Kamieńsk - 1951 r. Świt białe koszulki, Ruch Piotrków Tryb. czarne koszulki.
|
|
Henryk Strzelecki wspomina działalność Świtu po wojnie: Powstały warunki do formalnego i zasadniczego działania klubu. Drużyna KS Świt Kamieńsk stała się organizacją społeczną cieszącą się uznaniem i poparciem społeczności Kamieńska. Licznie urządzane imprezy sportowe w tym również zabawy taneczne i festyny pozwalały na zbieranie środków finansowych niezbędnych na zakupy sprzętu sportowego. Trudno dziś, z perspektywy czasu ocenić skalę radości i zadowolenia chociażby z takiego faktu jak zakup dla całej drużyny kostiumów, piłki, butów futbolowych itp., a następnie odbyły pierwszy mecz na którym drużyna wystąpiła w Gali Mundurowej !!! (białe koszulki z granatowymi kołnierzykami i obwódką na rękawach i we własnych butach sportowych). Składy drużyny reprezentowane były przez sportowców: Jan i Zdzisław Witalewski; Zbigniew Kubicki; Czesław, Stefan i Henryk Strzeleccy, Józef i Tadeusz Turlejscy, Zenon Morąg, Tadeusz Wojtaszewski, Henryk Tazbir, Antoni Wojnarowski. Klub wzbogacał się z upływem czasu. Boisko zostało uporządkowane. Przybyło sprzętu. Były piłki, a nie jak dawniej jedna i nie zawsze sprawna. Klub brał udział w uroczystościach narodowych, państwowych i społecznych; zawsze gorąco oklaskiwany i popierany przez obywateli Kamieńska. Cieszył się uznaniem i szacunkiem. Odbywały się mecze z drużynami miast sąsiednich i zawsze przy udziale widzów, stałych licznych kibiców. Do bardzo atrakcyjnych i nie ukrywam, politycznie ważnych należały mecze z reprezentacją Armii Radzieckiej, której oddziały stacjonowały w Gomunicach.
Odniesione zwycięstwa napawały nie tylko radością z wygranego meczu, ale wzmacniały przekonanie o istnieniu siły narodowej i woli walki z narzuconym nam przez losy wojny systemem. Nie takich wyników walcząca młodzież i społeczeństwo oczekiwało po zakończeniu wojny. Były to okrutne fakty dalekie od wymarzonych idei i planów wolnościowych. Stąd bunt i reakcja młodzieży były oczywiste. Dlatego też te w/w zwycięstwa miały wówczas szczególny wyraz i znaczenie. Drużyna nasza wystąpiła w składzie: Zenon Morąg, Antoni Wojnarowski, Jan Witalewski, Tadeusz Wojtaszewski, Henryk, Stefan, Czesław Strzeleccy, Zbigniew Kubicki, Zbigniew Krauze, Ciepłowski, Józef i Tadeusz Turlejscy, Jerzy Lewandowski, Edward Kałużyński.
|
 Powołanie gminy Kamieńsk.
|
|
Z dniem 1 stycznia 1973 r. Wojewódzka Rada Narodowa w Łodzi utworzyła w powiecie piotrkowskim Gminę Kamieńsk. W 1973 r. (po zmianie Konstytucji PRL i ustawie o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych) w miejsce gromad utworzono gminy z naczelnikami gmin, a prezydia rady szczebla gminnego stały się odtąd organami wewnętrznymi gminy. W wyniku reform w latach 1972 – 1975 ukształtowany został dwuszczeblowy system terenowych organów władzy i administracji – organy wojewódzkie i podstawowe. Organy szczebla podstawowego przejęły większość spraw, które należały niegdyś do kompetencji szczebla powiatowego.
|
|
W 1974 r. odbyły się uroczyste obchody jubileuszu, który nazwano wówczas "600 lat Kamieńska".
Pierwsza wzmianka o Kamieńsku pochodzi z roku 1291 i dotyczy istnienia kościoła parafialnego w Kamieńsku. Komunistycznej władzy jakby nie pasowało powoływać się na kościół,
więc przypasowano przypadającą na ten rok, rocznicę 600 lat nadania miejscowości Kamieńsk prawa miejskiego i jubileuszowi nadano tytuł 600 lat Kamieńska. Co nijak miało się do rzeczywistości.
Znaczenie i rolę koscioła katolickiego w dziejach Kamieńska prawie zupełnie pominięto. O kościele wspomnieli jedynie dr Ryszard Rosin i Kazimierz Tazbir oraz wspomniano w nadruku na okolicznosciowej kopercie.
|
|
 Okolicznościowa szklaneczka.
|
 Szkoła Podstawowa w Kamieńsku.
|
|
29 listopada 1980 r. o godz. 21.40 wystąpiło trzęsienie ziemii, wtrząsy odczuwano w Kamieńsku, Bełchatowie, Radomsku, Piotrkowie Tryb. Trzęsienie zostało spowodowane działalnością górniczą w powstającej
Kopalni Węgla Brunatnego "Bełchatów", która zbiegła się z aktywnością zjawisk tektonicznych w tym rejonie. Według ośrodka badań sejsmologicznych w Krakowie, siła wstrząsu osiągnęła 4,5 stopnia w 9 stopniowej skali richtera. Po ekspertyzie okazało się, że budynek Szkoły Podstawowej w Kamieńsku nie nadaje się do kontynuowania zajęć.
W budynku tym obok szkoły podstawowej mieściło się jeszcze przedszkole i ognisko przedszkolne, łącznie w budynku naukę pobierało 495 dzieci. Dalsza nauka będzie kontynuowana w budynku Liceum ogólnokształcącego i Technikum Górniczego w Kamieńsku. Złoża węgla brunatnego w okolicy Bełchatowa znajdują się w rowie tektonicznym o szerokości ok. 2 km długości 40 km i głębokości 500 m.
|
 Pomnik T. Kosciuszki w Kamieńsku - 1923 r.
|
|
11 lipca 1981 r. powstał Społeczny Komitet Budowy Pomnika Tadeusza Kościuszki w Kamieńsku, pod przewodnictwem inicjatora przedsięwzięcia Józefa Turlejskiego. Celem Komitetu była odbudowa pomnika Tadeusza Kościuszki, który za czasów II Rzeczypospolitej Polskiej stał na Placu Wolności w Kamieńsku i został zburzony przez Niemców w 1941 r.
|
|
Henryk Strzelecki wspomina problemy kadrowe Świtu Kamieńsk: Składy zespołów sportowych ulegały ciągłym zmianom. Jedni wyjeżdżali na studia, do pracy do różnych miast, inni zmuszeni sytuacją polityczną musieli opuścić Kamieńsk. Ale sportowcy walczyli by rozgrywać następne spotkanie meczowe.
Nie oznaczało to, że klub. nie przeżywał okresów kryzysu. Były przypadki, że dość trudno było skompletować drużynę. Powodów było wiele. Raz nie mogli wystąpić najlepsi obrońcy, raz brakowało bramkarza,
a innym razem w ogóle drużyna nie mogła się odliczyć. Czas jednak te problemy rozwiązywał, przybywali młodzi sportowcy dumnie zastępując weteranów klubowych. Dlatego KS "Świt" Kamieńsk istniał i dziś istnieje i będzie się rozwijał.
|
|
 Świt Kamieńsk 1983 r.
|
 Plakat wyborczy.
|
|
Wybory parlamentarne 4 czerwca 1989 r. były pierwszymi częściowo wolnymi wyborami po II wojnie światowej. Komuniści mieli zagwarantowaną obsadę 299 miejsc w Sejmie. Pozostałe mandaty poselskie w liczbie 161 zostały przeznaczone dla Kandydatów Komitetu Obywatelskiego "Solidarność". Zdecydowane zwycięstwo odniósł Komitet Obywatelski "Solidarność". Kandydaci KO "S" zdobyli 161 mandatów poselskich oraz 99 na 100 miejsc w Senacie. Komuniści ponieśli porażkę, ich klęską była przegrana niemal wszystkich kandydatów z tzw. listy krajowej, obejmującej przywódców reżimu komunistycznego. Wybory te były momentem przełomowym dla transformacji ustrojowej. W wyniku tych wyborów wybrano 460 posłów na Sejm PRL oraz 100 senatorów do nowo utworzonego Senatu PRL. Z ramienia Komitetu Obywatelskiego "Solidarność" w Radomsku, w pracach Obwodowych Komisji Wyborczych w Gminie Kamieńsk, wzięli udział mieszkańcy Kamieńska..
|
Część III Historii Kamieńska - Polska Rzeczpospolita Ludowa - opracowuję sukcesywnie od 2020 r. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Grzegorz Turlejski
Część IV - W wolnej Polsce
12 sierpnia 1989 r. powstała Międzyzakładowa Komisja NSZZ "Solidarność" w Kamieńsku. Przewodniczącym Komisji został wybrany inicjator jej powstania Józef Turlejski.
17 września 1989 r. powstał Komitet Obywatelski "Solidarność" w Kamieńsku. Przewodniczącym Komitetu został wybrany Grzegorz Turlejski. Zadaniem Komitetu Obywatelskiego "Solidarność"
w Kamieńsku było wyłonienie kandydatów na radnych z ramienia Solidarności do wyborów samorządowych w 1990 r. wzięcie udziału w tych wyborach i przejęcie władzy w gminie Kamieńsk, celem odnowy niszczejącego Kamieńska.
27 maja 1990 r. odbyły się pierwsze wolne wybory samorządowe, w okręgach wyborczych mieszkańcy gminy Kamieńsk wybrali Radę Gminy Kamieńsk. Uprawnionych do głosowania było 4469 mieszkańców,
oddano 1901 głosów, z czego 1872 głosy były ważne, a 29 głosów było nieważnych, a na 157 kartach do głosowania nie dokonano wyboru. Frekwencja wyborcza ogółem wyniosła 42,54 %. Do Rady Gminy Kamieńsk wybrano
12 kandydatów Komitetu Obywatelskiego "Solidarność" w Kamieńsku, 4 kandydatów z PSL i 2 kandydatów z lewicy. 7 czerwca 1990 r. radni wybrali Grzegorza Turlejskiego na przewodniczącego Rady Gminy w Kamieńsku.
23 czerwca 1990 r. radni wybrali Michała Piekarskiego na wójta gminy Kamieńsk. 7 lipca 1990 r. radni wybrali Stanisława Olejnika, Jerzego Nowaka, Ryszarda Kurmana, Jana
Teleckiego do Zarządu Gminy Kamieńsk.
Przewodniczący Rady Gminy Kamieńsk Grzegorz Turlejski zainicjował działania mające na celu odzyskanie prawa miejskiego przez Kamieńsk. 8 maja 1991 r. wysłano do prezydenta R.P. Lecha Wałęsy wniosek o przywrócenie prawa miejskiego dla Kamieńska. Odpowiedź nie nadeszła.(?) 11 października 1991 r. wysłano do premiera R.P. Jana Krzysztofa Bieleckiego wniosek o przywrócenie prawa miejskiego dla Kamieńska. W odpowiedzi napisano, iż obecnie trwa proces legislacyjny w sprawie przywracania miejscowościom prawa miejskiego. 3 grudnia 1991 r. Rada Gminy Kamieńsk uchwaliła uchwałę w sprawie przywrócenia miejscowości Kamieńsk statusu miasta. 17 marca 1992 r. Sejmik Samorządowy w Piotrkowie Tryb. pozytywnie zaopiniował uchwałę Rady Miejskiej w Kamieńsku w sprawie przywrócenia praw miejskich dla miejscowości Kamieńsk. 9 lipca 1992 r. Zebranie Wiejskie mieszkańców wsi Kamieńsk uchwaliło uchwałę w sprawie przywrócenia statusu miasta miejscowości Kamieńsk. 27 czerwca 1993 r. Zebranie Wiejskie mieszkańców wsi Ściegny uchwaliło uchwałę w sprawie przywrócenia statusu miasta miejscowości Kamieńsk i włączenie w jego granice sołectwa Ściegny. 2 października 1993 r. przeprowadzono we wsi Kamieńsk konsultacje społeczne dla idei utworzenia miasta.
|
W maju 1991 r. ukazał się pierwszy numer wydawanego przez gminę Kamieńsk informatora samorządowego Echo Kamieńska. Zespół redakcyjny stanowili: Grzegorz Turlejski - przewodniczący Rady Gminy Kamieńsk, Wiesław Kociniak - wiceprzewodniczący Rady Gminy Kamieńsk, Bogdan Pawłowski - członek Komisji Oświaty Rady Gminy Kamieńsk spoza składu Rady. Fragment wiersza Jana Kochanowskiego; "Służymy uczciwej sprawie, a jako kto może , ku powszechnemu dobru, niechaj dopomoże," jako motyw przewodni Echa Kamieńska, zaproponował Józef Turlejski. Ostatni, 38 numer tego informatora ukazał się w czerwcu 1994 r. Rada Miejska w Kamieńsku drugiej kadencji nie podjęła tematu wydawania Echa.
|
|
 Echo Kamieńska nr 1.
|
|
W dniu 9 lipca 1991 roku uchwałą nr XI/104/91 Rada Gminy Kamieńsk, na wniosek przewodniczącego Rady Grzegorza Turlejskiego, nadała osiedlu domków jednorodzinnych położonych w Kamieńsku
w obrębie ulic: Słowackiego, Sportowa, Sikorskiego, Wieluńska, Górnicza, nazwę "Osiedle 700 - lecia Kamieńska".
|
|
 Uchwała Rady Gminy Kamieńsk.
|
 Nowa blacha na wieży kościelnej.
|
|
W 1991 r. na wieży Kościoła Parafialnego w Kamieńsku została wymieniona blacha. 15 września 1991 r. Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kamieńsku obchodziła jubileusz 700 - lecia.
Tego dnia uroczystą mszę świętą odprawił ks. abp Stanisław Nowak metropolita częstochowski. Ks. abp dokonał poświęcenia odnowionej wieży kościelnej oraz przypomniał parafianom historię parafii Kamieńsk i jej zasługi. Proboszczem parafii Kamieńsk był wówczas ks. kanonik Eugeniusz Kołodziejczyk.
|
|
19 października 1991 r. posąg Naczelnika Tadeusza Kościuszki stanął na cokole na Placu Wolności w Kamieńsku. Była godz. 17.00, biły dzwony kościelne. Pomnik Tadeusza Kościuszki powrócił na Plac Wolności w Kamieńsku po 50 latach. Tym samym został zwieńczony 10 - letni olbrzymi trud Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Tadeusza Kosciuszki w Kamieńsku.
Autorem rzeźby Tadeusza Kosciuszki jest artysta rzeźbiarz batalista Edmund Majkowski.
|
|
 Posąg Tadeusza kościuszki.
|
 Pomnik T. Kosciuszki w Kamieńsku - 1992 r.
|
|
11 listopada 1991 r. odbyły się uroczyste obchody 700 - lecia Kamieńska (1291 - 1991). Program obchodów składał się z uroczystej mszy świętej w kościele w Kamieńsku, uroczystego odsłonięcia i poświęcenia pomnika Tadeusza Kościuszki oraz poświęcenia gazociągu i poświęcenia nowego wozu strażackiego. Pomnik Tadeusza Kościuszki odsłonił wójt Michał Piekarski, poświęcenia pomnika Tadeusza Kościuszki, gazociągu i nowego wozu strażackiego dokonał ks. biskup Tadeusz Szwagrzyk.
|
|
W dniu 19 grudnia 1991 roku uchwałą nr XV/121/91 Rada Gminy Kamieńsk, na wniosek przewodniczącego Rady Grzegorza Turlejskiego, nadała Stadionowi Sportowemu w Kamieńsku imię Antoniego Maszewskiego.
|
|
 Uchwała Rady Gminy Kamieńsk.
|
 Wręczenie aktu nadania statusu miasta.
|
|
Po 3 latach starań, Kamieńsk z dniem 1.01.1994 r. odzyskał prawo miejskie. Akt nadania statusu miasta, premier Waldemar Pawlak wręczył wójtowi gminy Kamieńsk Michałowi Piekarskiemu i przewodniczącemu Rady Gminy Kamieńsk Grzegorzowi Turlejskiemu, w dniu 7 stycznia 1994 r. w Urzędzie Rady Ministrów w Warszawie. Kamieńsk ponownie stał się miastem.
|
|
28 marca 1994 r. z inicjatywy Grzegorza Turlejskiego powstało Stowarzyszenie Przyjaciół Miasta Kamieńska. Cele Stowarzyszenia: działanie służące społeczno – gospodarczemu rozwojowi miasta Kamieńska, ze szczególnym zaangażowaniem w jego kulturowym rozwoju;
zapoznawanie się z bogatymi i postępowymi tradycjami historycznymi miasta Kamieńska, udziale mieszkańców w walkach narodowo – wyzwoleńczych; działania służące promocji Kamieńska; upowszechnianie wiedzy o Kamieńsku; podtrzymywanie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej.
|
|
 Logo SPMK.
|
 Echo Kamieńska nr 1.
|
|
W czerwcu 1995 r. ukazał się pierwszy numer Echa Kamieńska wydany przez Stowarzyszenie Przyjaciół Miasta Kamieńska. Redaktorem naczelnym Echa został Grzegorz Turlejski - prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Miasta Kamieńska. Gazeta wydawana była do połowy 2012 r. jako informator Stowarzyszenia.
|
 Kamieńsk z masztem?
|
|
W 1996 r. wojewoda piotrkowski Stanisław Witaszczyk wystąpił do kierownictwa Polskiego Radia z propozycją budowy masztu I Programu na zwałowisku zewnętrznym KWB "Bełchatów" leżącym nieopodal Kamieńska.
Władze gminy Kamieńsk wstępnie wyraziły zgodę na lokalizację masztu. Wielu mieszkańców Kamieńska było przeciwnych budowie masztu. Na czele protestu stanął radny Grzegorz Turlejski.
Zebrano 1542 podpisy przeciwników masztu. Protestowano również w Kleszczowie, gdzie zebrano podpisy przeciwko budowaniu masztu.
W listopadzie 1996 r. w zachodniej części odkrywki KWB "Bełchatów" wystąpił wstrząs o sile 3,5 stopnia w 10 - stopniowej skali Richtera. Po kilku dalszych miesiącach sprawa budowy masztu w Kamieńsku upadła.
|
|
W 1997 r. inwestorzy z Niemiec złożyli gminie Kamieńsk propozycję budowy toru wyścigowego Formuła 1, na południowym stoku zwałowiska KWB "Bełchatów" położonego nieopodal Kamieńska. Budowa toru miała się zakończyć w 2000 r. Burmistrz Kamieńska Tadeusz Gaworski miał stwierdzić że "miasto wstrzymywało decyzję, żeby zabezpieczyć swoje interesy". Do budowy toru jednak nie doszło.
|
|
 Formuła 1 w Kamieńsku.
|
|
16 września 2007 roku odbyła się uroczystość jubileuszowa 70-lecia Ludowego Zespołu Sportowego ŚWIT w Kamieńsku. Uroczystość rozpoczęła się mszą świętą w Kościele pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kamieńsku, którą odprawił i homilię wygłosił ks. Tomasz Dragan. Podczas mszy świętej ks. Tomasz Dragan dokonał poświęcenia sztandaru LZS Świt w Kamieńsku. Po mszy świętej odbył się przemarsz na Stadion Sportowy im. majora Antoniego Maszewskiego w Kamieńsku. Po odegraniu przez Strażacką Orkiestrę Dętą w Kamieńsku hymnu państwowego, ks. Tomasz Dragan dokonał poświęcenia Stadionu - budynku sportowego i płyty boiska. Złożono kwiaty pod tablicą pamiątkową patrona stadionu mjr Antoniego Maszewskiego. Strażacka Orkiestra Dęta w Kamieńsku odegrała 100 lat od burmistrza Kamieńska Grzegorza Turlejskiego dla LZS Świt w Kamieńsku. Prezes OZPN w Piotrkowie Tryb. Włodzimierz Motyka przekazał sztandar na ręce prezesa LZS Świt Kamieńsk Pawła Stefanka. Zarys wspomnień o LZS Świt w Kamieńsku przedstawił senior i współzałożyciel Świtu Henryk Strzelecki. Wręczono pamiątkowe puchary i odznaczenia.
|
|
 Wszyscy razem.  Seniorzy Świtu Kamieńsk.
|
 Domu Ludowego w Kamieńsku po kapitalnym remoncie.
|
|
W 2007 r. odbył się kapitalny remont kultowego budynku jakim w Kamieńsku jest Dom Ludowy. Budynek ten był zdewastowany i zamiast chluby przynosił wstyd. Były głosy że należy go rozebrać i na jego miejscu zbudować parking. Jednak burmistrz Kamieńska Grzegorz Turlejski i grupa radnych Rady Miejskiej w Kamieńsku oparła się tym zamiarom i doprowadziła do remontu tego budynku. Remont kosztował ok. 9000 tys. zł. Dziś Dom Ludowy im. Kazimierza Tazbira jest jedną z wizytówek Kamieńska.
|
 Jubileusz Straży Pożarnej w Kamieńsku.
 Otwarcie Domu Ludowego w Kamieńsku.
|
|
30 września 2007 r. odbyła się uroczystość jubileuszowa 100 - lecia istnienia i działalności Straży Pożarnej w Kamieńsku. Zbiórka pododdziałów strażackich odbyła się przed Remizą Strażacką i Domem Ludowym im. Kazimierza Tazbira w Kamieńsku. Następnie odbył się przemarsz pododdziałów strażackich i zaproszonych gości do Kościoła Parafialnego pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kamieńsku. Mszę Świętą w intencji druhów strażaków odprawił i homilię wygłosił ks. Tomasz Dragan. Podczas mszy świętej dokonano poświęcenia nowego sztandaru Straży Pożarnej w Kamieńsku. 19 grudnia 1920 roku odbyła się inauguracja nowo wybudowanego Domu Ludowego w Kamieńsku. Otwarcia dokonała Irena Tazbir, a aktu poświęcenia dokonał ks. proboszcz Bartłomiej Michalski. Po 87 latach w dzień jubileuszu 100-lecia Straży Pożarnej w Kamieńsku otwarcia nowo wyremontowanego Domu Ludowego im. Kazimierza Tazbira dokonała córka Ireny i Kazimierza Tazbirów Zofia Szymkowska, a aktu poświęcenia dokonał ks. Tomasz Dragan. Otwarcia nowo wyremontowanej Remizy Strażackiej dokonali:
zastępca burmistrza Paweł Ziemba i prezesa Straży Pożarnej w Kamieńsku Przemysław Pakuła. Strażacka Orkiestra Dęta pod batutą kapelmistrza Włodzimierza Sambora odegrała 200 lat dla Straży Pożarnej w Kamieńsku od burmistrza Kamieńska Grzegorza Turlejskiego.
|
|
Henryk Strzelecki prognozuje przyszłe lata Świtu Kamieńsk: Idea bowiem sportu jest czysta, pozbyta kombinacji politycznych, a krzepkość ducha młodzieży
gwarantuje ciągłość uprawiania sportu, który zawsze posiada najbardziej pewne i honorowe miejsce w życiu społecznym. W Kamieńsku KS "Świt" ze swoimi tradycjami, historyczną przeszłością ma doskonałe podwaliny pod dalszy rozwój
klubu i cieszyć się będzie nieprzerwanym uznaniem sportowej i serdecznej społeczności Kamieńska.
|
|
 Świt Kamieńsk 2007 r.
|
 II inauguracja Domu Ludowego w Kamieńsku.
|
|
20 kwietnia 2008 r. odbyła się uroczysta II inauguracja Domu Ludowego w Kamieńsku. Po otwarciu uroczystości przez burmistrza Kamieńska Grzegorza Turlejskiego, Strażacka Orkiestra Dęta w Kamieńsku odegrała "Mazurka Dąbrowskiego". Słowo do zebranych mieszkańców miasta i gminy Kamieńsk wygłosił burmistrz. W części muzycznej uroczystości wystąpili uczniowie Publicznej szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Kamieńsku oraz uczniowie Publicznego Gimnazjum im. Jana Pawła II w Kamieńsku. Na zakończenie uroczystości z koncertem wystąpiła Strażacka Orkiestra Dęta z Kamieńska.
|
 Złożenie kwiatów.
|
|
14 września 2008r., odbył się w Kamieńsku, Galowy Zlot Szarych Szeregów Krąg Kamieńsk, poświęcony 90-leciu powstania pierwszej drużyny harcerskiej w Kamieńsku. Zlot rozpoczął się mszą świętą w kościele parafialnym p.w. św. św. Piotra i Pawła w Kamieńsku w intencji Szarych Szeregów i harcerzy, którą odprawił i homilię wygłosił ks. Adam Tkacz. Po mszy świętej nastąpiła chwila zadumy pod tablicą poświęconą m. in. Szarym Szeregom w kościele w Kamieńsku. Po wyjściu z kościoła uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty i zapalili znicze pod pomnikami - Papieża Jana Pawła II, Tadeusza Kościuszki, Żołnierza Polskiego, a Andrzej Maniecki i Michał Larczyński z Dętej Orkiestry Górniczej KWB "Bełchatów" odegrali hejnał tryumfu. Następnie uczestnicy Zlotu udali się do Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych, gdzie otwarcia obrad dokonał Henryk Strzelecki - komendant Stowarzyszenia Szarych Szeregów Krąg Kamieńsk. Po wprowadzeniu sztandarów harcerskich na salę obrad, wspólnie odśpiewano hymny Szarych Szeregów i harcerski oraz minutą ciszy uczczono tych, którzy odeszli na wieczną wartę. Tą część Zlotu zakończyła modlitwa harcerska. W części naukowej Zlotu zostały wygłoszone trzy gawędy.
|
|
15 listopada 2008 r.odbyła się uroczystość z okazji Jubileuszu 45 - lecia Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Tadeusza Kościuszki w Kamieńsku. Uroczystość rozpoczęła się mszą świętą w Kościele pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła w Kamieńsku, którą odprawił i homilię wygłosił ks. Adam Tkacz. Po mszy świętej uroczystość przeniosła się do gmachu szkolnego, gdzie wszystkich powitał dyrektor szkoły Sławomir Fryc. Po odegraniu hymnu państwowego i wystąpieniu dyrektora szkoły, zebrani obejrzeli prezentację multimedialną o szkole. Po prezentacji burmistrz Kamieńska wręczył na ręce dyrektora szkoły, okazały puchar dla Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Kamieńsku, a następnie zebrani wysłuchali wystąpień m. in. burmistrza Grzegorza Turlejskiego i przewodniczącego Rady Miejskiej Jana Bartoszewskiego.
|
|
 Puchar 45 - lecia.
|
 Obelisk w Kamieńsku.
|
|
Obchody 15 rocznicy odzyskania prawa miejskiego przez Kamieńsk odbyły się dnia 7 czerwca 2009 r. Uroczystość rozpoczęła się mszą świętą w intencji miasta i jego mieszkańców, którą w miejscowym kościele, w asyście 15 pocztów sztandarowych, odprawił i homilię wygłosił ks. kanonik Eugeniusz Kołodziejczyk. Po mszy świętej uczestnicy uroczystości przemaszerowali pod Urząd Miejski, gdzie nastąpiło uroczyste odsłonięcie i poświęcenie obelisku upamiętniającego dzieje Kamieńska. Po złożeniu kwiatów pod obeliskiem, głos zabrali kolejno - burmistrz Kamieńska Grzegorz Turlejski, sekretarz WKOPWiM w Łodzi Andrzej Cewiński, przewodniczący Rady Miejskiej w Kamieńsku Jan Bartoszewski, wiceprezes PGE KWB "Bełchatów" Eugeniusz Walus, wójt gminy Rozprza Ryszard Witek. Następnie uczestnicy uroczystości przemaszerowali do Domu Ludowego im. Kazimierza Tazbira w Kamieńsku, gdzie zostały wręczone medale "15 - lecia odzyskania prawa miejskiego", a z koncertem wystąpiły artystki scen warszawskich. W
|
|
8 listopada 2009 roku uroczyście odsłonięto i poświęcono pomnik gen. brygady Stanisława Sojczyńskiego znanego jako Warszyc. Warszyc był żołnierzem września 1939 r., w czasie okupacji niemieckiej należał do Armii Krajowej i walczył z okupantem, po wejściu sowietów w 1945 roku założył Konspiracyjne Wojsko Polskie, został jego dowódcą i walczył z bolszewickim bezprawiem. Pomnik odsłonili płk Zbigniew Zieliński, mjr Kazimierz Krzysztofek i burmistrz Kamieńska Grzegorz Turlejski. Aktu poświęcenia pomnika dokonał ks. proboszcz Eugeniusz Kołodziejczyk.
|
|
 Pomnik Warszyca w Kamieńsku.
|
 Orlik w Kamieńsku.
|
|
19 listopada 2010 roku odbyło się uroczyste otwarcie kompleksu boisk". "Moje Boisko Orlik 2012." Boisko otworzył burmistrz Kamieńska Grzegorz Turlejski, a aktu poświęcenia dokonał ks. proboszcz Mieczysław Wach. Pierwszy mecz piłkarski na kompleksie boisk "Moje Boisko Orlik 2012" został rozegrany między zawodnikami LZS ŚWIT Kamieńsk występującymi w wojewódzkiej lidze "Kuchar", w dniu otwarcia Orlika. Pierwszą bramkę na Orliku zdobył Bartłomiej Kulka. Sędzią tego meczu był Mateusz Makowski.
|
Część IV Historii Kamieńska - W wolnej Polsce - opracowuję sukcesywnie od 2020 r. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Grzegorz Turlejski
| |
